Nguyên Nhân Đất Nhiễm Phèn – Biện Pháp Cải Tạo Đất Phèn

Đất Nhiễm Phèn là một vấn đề môi trường nghiêm trọng ở nhiều vùng đất thấp ven biển trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Đất phèn gây ra nhiều tác hại cho cây trồng, môi trường và sức khỏe con người.

Hãy cùng Vườn Hàn Phong tìm hiểu về tác hại và cách cải tạo loại đất phèn trong bài viết này nhé!

Đất Nhiễm Phèn Là Gì?

Đất nhiễm phèn là loại đất có chứa nhiều gốc sunfat (SO42-) và có độ pH thấp, thường dưới 4. Gốc sunfat trong đất có thể được hình thành do quá trình oxy hóa các chất hữu cơ chứa lưu huỳnh, hoặc do quá trình thủy phân các kim loại sunfat.

Đất nhiễm phèn thường có màu vàng nâu hoặc nâu đen, có mùi hôi đặc trưng của lưu huỳnh. Đất nhiễm phèn có độ chua cao nên rất khó canh tác, cây trồng trên đất nhiễm phèn thường bị còi cọc, sinh trưởng kém, dễ bị sâu bệnh tấn công.

Những Tác Hại Của Đất Nhiễm Phèn

Đất phèn là loại đất có độ pH rất thấp, thường dưới 4, chứa nhiều chất độc như Al3+, Fe2+, SO42-. Những đặc tính này khiến đất phèn trở thành một vấn đề nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến nhiều mặt của đời sống, bao gồm canh tác, môi trường và sức khỏe con người.

Đối với cây trồng

Đất phèn có độ chua cao khiến cây trồng khó hấp thụ dinh dưỡng, dẫn đến sinh trưởng kém, năng suất và chất lượng sản phẩm thấp. Ngoài ra, đất phèn cũng làm giảm khả năng chịu hạn và chịu bệnh của cây trồng.

Đối với môi trường

Khi bị oxy hóa, đất phèn giải phóng ra acid sunfuric và các chất độc khác vào không khí và nước. Điều này gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sự sống của các loài động thực vật trong tự nhiên. Ngoài ra, đất phèn cũng gây ảnh hưởng đến cân bằng sinh thái, làm mất đi tính đa dạng sinh học của vùng đất.

Đối với sức khỏe con người

Đất phèn có mùi hôi thối đặc trưng do chứa nhiều khí H2S và CH4. Những khí này có thể gây kích ứng đường hô hấp, mắt, mũi và họng, dẫn đến các triệu chứng như ho, khó thở, viêm họng, viêm phế quản, thậm chí là viêm phổi.

Ngoài ra, nước từ đất phèn cũng có thể chứa nhiều kim loại nặng như As, Cd, Pb,… Những kim loại này có thể gây ngộ độc, thậm chí là ung thư cho con người khi tiếp xúc hoặc sử dụng.

Cụ thể, As có thể gây ung thư da, ung thư phổi, ung thư bàng quang,… Cd có thể gây tổn thương thận, xương, gan, tim,… Pb có thể gây tổn thương não, hệ thần kinh, hệ miễn dịch,… Chúng ta cần phải cẩn thận với loại đất này.

Nguyên Nhân Đất Nhiễm Phèn

Đất nhiễm phèn là loại đất có chứa nhiều gốc sunfat (SO42-) và có độ pH thấp, thường dưới 4. Nguyên nhân hình thành đất nhiễm phèn có thể do các yếu tố tự nhiên và nhân tạo sau:

Yếu tố tự nhiên

• Quá trình oxy hóa các chất hữu cơ chứa lưu huỳnh: Trong đất có chứa nhiều chất hữu cơ, trong đó có một số chất chứa lưu huỳnh. Khi chất hữu cơ bị oxy hóa, các gốc sunfat sẽ được giải phóng ra đất.
• Quá trình thủy phân các kim loại sunfat: Trong đất có chứa một số kim loại sunfat, chẳng hạn như FeSO4, Al2(SO4)3. Khi các kim loại sunfat này bị thủy phân, các gốc sunfat sẽ được giải phóng ra đất.
• Quá trình xâm nhập của nước mặn: Nước mặn có chứa nhiều muối sunfat. Khi nước mặn xâm nhập vào đất, các muối sunfat sẽ được tích tụ lại trong đất, tạo thành đất nhiễm phèn.

Yếu tố nhân tạo

• Sử dụng phân bón chứa lưu huỳnh: Phân bón chứa lưu huỳnh có thể làm tăng lượng gốc sunfat trong đất, dẫn đến đất nhiễm phèn.
• Đốt rác thải trong đất: Khi rác thải được đốt trong đất, các chất hữu cơ chứa lưu huỳnh sẽ bị oxy hóa, giải phóng ra gốc sunfat.
• Tưới tiêu bằng nước nhiễm phèn: Nước nhiễm phèn có chứa nhiều gốc sunfat. Khi nước nhiễm phèn được tưới tiêu cho cây trồng, các gốc sunfat sẽ được tích tụ lại trong đất, dẫn đến đất nhiễm phèn.

Để giảm thiểu tác hại của đất nhiễm phèn, cần thực hiện các biện pháp cải tạo đất, như bón vôi, trồng cây che phủ,… Đồng thời, cần nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của đất nhiễm phèn để có biện pháp phòng ngừa.

Biện Pháp Cải Tạo Đất Phèn

Để cải tạo đất phèn, cần thực hiện các biện pháp sau:

Tăng độ pH của đất

Biện pháp quan trọng nhất để cải tạo đất phèn là tăng độ pH của đất. Độ pH của đất phèn thường dưới 4, do đó cần bón vôi để khử chua, tăng độ pH của đất lên khoảng 5,5 – 6,5.

Vôi có thể được bón theo từng đợt, mỗi đợt cách nhau 1 – 2 tháng. Liều lượng vôi bón cho đất phèn phụ thuộc vào độ chua của đất và loại đất.

Xử lý các kim loại nặng trong đất

Đất phèn thường chứa nhiều kim loại nặng, chẳng hạn như As, Cd, Pb,… Các kim loại nặng này có thể gây độc hại cho cây trồng và con người. Để xử lý các kim loại nặng trong đất, có thể sử dụng các phương pháp sau:

• Rửa phèn: Rửa phèn là phương pháp sử dụng nước để rửa trôi các chất độc hại ra khỏi đất. Phương pháp này có hiệu quả cao đối với đất phèn có độ chua thấp.
• Hấp thụ kim loại nặng: Sử dụng các chất hấp thụ kim loại nặng để thu giữ các kim loại nặng trong đất. Các chất hấp thụ kim loại nặng thường được sử dụng là than hoạt tính, zeolit,…
• Trồng cây hấp thụ kim loại nặng: Trồng các loại cây có khả năng hấp thụ kim loại nặng để giảm thiểu hàm lượng kim loại nặng trong đất. Các loại cây có khả năng hấp thụ kim loại nặng thường được sử dụng là cây họ đậu, cây thuốc lá,…

Bổ sung dinh dưỡng cho đất

Đất phèn thường nghèo dinh dưỡng, do đó cần bổ sung dinh dưỡng cho đất để cải thiện khả năng canh tác của đất. Các loại phân bón cần bổ sung cho đất phèn bao gồm phân hữu cơ, phân lân, phân kali,…

Trồng cây che phủ

Trồng cây che phủ là biện pháp cải tạo đất phèn hiệu quả, giúp cải thiện độ phì nhiêu của đất, giảm xói mòn đất, hạn chế quá trình oxy hóa các chất hữu cơ, từ đó giảm thiểu quá trình hình thành đất phèn. Các loại cây che phủ thường được sử dụng là cây họ đậu, cây lá rộng,…

Lời kết

Đất nhiễm phèn là một vấn đề nghiêm trọng cần được giải quyết. Để giảm thiểu tác hại của đất nhiễm phèn, cần thực hiện các biện pháp cải tạo đất và nâng cao nhận thức của người dân.